Historia masażu polinezyjskiego

Historia masażu polinezyjskiego (Opracował: Julian Rok - nauczyciel Kino Mana - hawajskiej pracy z ciałem oraz masażu Lomi-lomi Nui, wieloletni praktyk masażu Ma-uri i Lomi-lomi Nui).

Masaż polinezyjski - mitologia, historia i współczesność

   Odwiedzając dzisiejsze Hawaje, Nową Zelandię czy wyspy Polinezji możemy spotkać się z tradycyjnymi metodami leczenia i uzdrawiania duchowego, które przekazywane były z pokolenia na pokolenie. W dużej mierze zawdzięczać to można ludziom, którzy mimo oficjalnych zakazów wierzyli, że to, co skuteczne i dobre powinno zostać ochronione, bez względu na to, jaki stosunek do tego mają misjonarze, którzy pojawili się na Polinezji na początku XIX w.

   Tradycyjna wiedza Polinezji – leczenie ziołami, wodą termalną, gorącymi kamieniami, stosowanie odpowiedniego diety i głodówek oraz uzupełnianie tych kuracji o masaż, łączący te wszystkie tradycyjne dyscypliny, liczy ponad 1000 lat. Ponieważ język pisany pojawił się tam niespełna 200 lat temu wraz z przybyciem białych misjonarzy, cała wiedza przekazywana była wyłącznie ustnie, przez starszych zwanych kupuna lub przez kahunów - ekspertów w różnych dziedzinach życia i darzonych z tego powodu szczególnym szacunkiem.

    Życiu Polinezyjczyków towarzyszy szczególna filozofia życiowa, w której dominuje „duch aloha”. Być może, to właśnie jest sekret radości życia w zgodzie ze sobą, z naturą, odnawianiu swojej siły życiowej (mana) poprzez specjalny sposób oddychania, ćwiczenia, oczyszczanie organizmu, jak również utrzymywanie równowagi i harmonii wewnętrznej poprzez stosowanie masażu i specyficznej hawajskiej pracy z ciałem i umysłem. Takie podejście do życia było regułą na całym wyżej wspomnianym obszarze. Mimo znacznych odległości ludzie ci podróżowali poprzez Pacyfik, odkrywali nowe wyspy, zasiedlali je szerząc swoją wiedzę i filozofię życiową.

   Najwięcej wiemy na temat kultury hawajskiej, ale bardzo podobnie rozwijał się ten proces w Nowej Zelandii, zamieszkałej do ok. 1800 r. wyłącznie przez Maorysów. Naturalna duchowość tych ludzi oparta była na przekazie „aloha” – miłości i wsparcia dla wszystkich istot, uważności i świadomości bycia częścią natury, jak również szczególnej miłości do swojej ziemi ( aloha aina). Hawajczycy znali różne style masażu. Masaż nazywano Lomi-lomi, ponieważ słowo „lomi” znaczyło ugniatać, pocierać. Na każdej z wysp wykształcił się jednak określony sposób masowania, zależnie od tradycji, w jakiej uczony był kahuna.

     Szczególny styl masażu – Lomi-lomi Nui, tj. masaż najwyższy, wykonywano w świątyniach (heiau). Przeznaczony był on głównie dla wybrańców – kasty wodzów, kapłanów i osób szczególnych dla plemienia (ali’i) Masaż taki służył np. otrzymaniu wizji (dotyczącej przyszłości, wyboru działań, podjęciu decyzji) czy też transformacji – np. przygotowaniu do pełnienia ważnej funkcji społecznej lub jako część rytuału przejścia – wejścia w dorosłość młodych chłopców i dziewcząt. Taki masaż mógł trwać nawet kilka dni. Mógł być tez stosowany w celach uzdrawiających - oczyszczenia i wzmocnienia energii życiowej (mana) przywódcy lub jego rodziny. Stosowali go również kahuni–uzdrowiciele w wioskach polinezyjskich czy hawajskich. Praktyka takiego masażu wymagała od adepta wieloletniego treningu i wytrwałości, harmonii wewnętrznej i umiejętności kontaktu z wyższą mocą za pomocą modlitw, pieśni i rytuałów.

      Masaż Lomi-lomi stał się integralną częścią kultury hawajskiej. Pisali o nim w swych dziennikach podróżnicy odwiedzający Hawaje. W 1803 roku Archibald Menzies pisał, pewna ilość tubylców usiadła wokół nas na lomi-lomi i ugniatała nasze kończyny, co okazało się być czynnością bardzo uspokajającą i przyjemną. W 1819 roku Mr. Frecient zanotował w swoim dzienniku, dwie kobiety ok.40-ki uklękły przy mnie – każda po jednej stronie, ugniatały i rozcierały moje kończyny, jak to tylko było możliwe. Każda część mojego ciała była ugniatana między rękoma – od rąk do nóg i od ud do ramion. Wszystkie te czynności spowodowały, że poczułem się śpiący.

      Mimo tego, że wielokrotnie misjonarze byli świadkami skutecznych procesów leczenia chorób czy nastawiania złamanych kości, to w 1893 roku nakazem wyjęto spod prawa pogańskie praktyki, czyli wszystkie przejawy tradycji hawajskiej – język hawajski, taniec Hula, metody leczenia duchowego, a w tym i masaż Lomi-lomi. Ale tradycyjna wiedza nie umarła, ponieważ była przekazywana w sekrecie, w hawajskich rodzinach i służyła rdzennej społeczności. Metodę przekazu określono jako iki maka lihilihi a maka alawa, co oznacza przyswajanie przez obserwację i wgląd. Stąd nauczyciele na Polinezji do dziś więcej pokazują i zachęcają do zdobywania własnego doświadczenia niż mówią i udzielają odpowiedzi na pytania uczniów.

      Dopiero w 1970 roku zmieniono prawo i Hawajczycy mogli bez obaw wyjść z podziemia i kontynuować swoje tradycje dzieląc się tym dziedzictwem z ludźmi poszukującymi takiej wiedzy, coraz liczniej przybywającymi na Hawaje. Wielu cenionych i szanowanych mistrzów w tej tradycji – kahunów, zgodziło się uczyć wszystkich chętnych bez względu na to skąd przybywają.

    W 1973 roku Aunty Margaret Machado z Wielkiej Wyspy (Hawaii), wybitna przedstawicielka tradycji Lomi-lomi (loving hands) oświadczyła, ze przyszedł czas, aby starożytna wiedza mogła być rozprzestrzeniona po świecie i wbrew opiniom wielu Hawajczyków zaczęła odkrywać tajemnice Lomi przed osobami przybywającymi na Hawaje uczyć się Lomi. Aktualnie szkołę prowadzi jej córka, a Auntie Margaret służy konsultacjami.

     Inną tradycję, styl świątynny, reprezentował zmarły przed kilku laty, Kahu Abraham Kawai’i z wyspy Kauai. Zdecydował się nauczać w 1986 roku i tym, którzy byli na to gotowi ujawniał tajemnicę hawajskiej pracy z ciałem, prowadzącej do głębokich, uzdrawiających rezultatów. To na jego przekazie kontynuatorzy tej linii nauczają Kino Mana ( Kino – ciało, Mana – energia), hawajskiej sztuki uzdrawiania poprzez pracę z ciałem, emocjami i duchem a tego przejawem jest właśnie Lomi-lomi Nui. Obecnie jest kilku nauczycieli tej linii przekazu na świecie, w tym Susan Pai’niu Floyd, która poza Hawajami uczy również w Szwajcarii, w Niemczech i w Polsce (od 2001). Spośród jej uczniów wywodzą się również osoby nauczające aktualnie w Polsce (w tym autor tego tekstu). W ostatnich 2 latach pojawili się również uczniowie Lomi w Rosji i na Ukrainie. Praktycznie mistrzowie Hawajczycy bardzo rzadko decydują się uczyć poza Hawajami – jak mówią, nie mogą zabrać ze sobą oceanu, wulkanów, kamieni, kwiatów, ale mimo to uczniów przybywających do nich z całego świata jest coraz więcej.

     Przekaz od Abrahama Kawai’i trafił również do Aotearoa (Nowa Zelandia – w języku Maori). Hemi Fox - maoryski tohunga, wychodząc z praktyk Lomi-lomi i wprowadzając szczególnego ducha Ma-uri – energię wojowniczych Maorysów, stworzył swój masaż autorski i nadał mu nazwę Ma-uri. W 1992 roku wraz z żoną Katją założyli Instytut Polinezyjskich Sztuk Uzdrawiania Ma-uri w Danii, w którym wykształcili kilkaset osób z Danii, Norwegii, Szwecji, Polski i Węgier. Również i z tej szkoły wywodzą się instruktorzy masażu Ma-uri, podlegający bardzo ścisłej i ustawicznej ewaluacji. Takie podejście – z pewnością dobrze chroniące Ma-uri przed rozwodnieniem i wymieszaniem z innymi metodami, stawia jednak również wysokie wymagania dla uczniów, nie przywykłych często do takiej dyscypliny i ograniczeń i być może, między innymi również, dlatego masaż ten w Polsce nie wykazuje szczególnych tendencji rozwojowych.

     Masaże z Polinezji, a zwłaszcza hawajski Lomi-lomi Nui stają się coraz bardziej poszukiwaną i cenioną formą masażu. Praktycy Lomi generalnie biorąc, nie są chętni podejmowaniu pracy w ośrodkach SPA czy renomowanych gabinetach masażu. Preferują spokojną, prywatną pracę z wybranymi klientami często w warunkach gabinetów domowych, gdzie łatwiej stworzyć tę szczególną atmosferę, która pozwoli klientom zrozumieć lepiej siebie, zaakceptować swoje ciało i przyjrzeć się jak posługując się umysłem tworzymy swoją własną rzeczywistość. A taka obserwacja może być początkiem ważnych i pożądanych, pozytywnych zmian w naszym życiu. Hawajskie przysłowie mówi: Nie znajdziesz całej wiedzy w jednej szkole, dlatego warto poznawać i rozumieć inne.

Źródło:

Leszek Magiera. Historia masażu w zarysie. 2007