Historia masażu odruchowego

Historia masażu odruchowego – reflex massage; duży wkład w rozwój masaży odruchowych miał angielski neurofizjolog Henry Head, który w 1896 roku jako pierwszy na podstawie własnych badań stwierdził, że w chorobach poszczególnych narządów wewnętrznych określone odcinki skóry (dermatomy) wykazują szczególną wrażliwość na bodźce. Od tego czasu odcinki skóry wykazujące w określonym dermatomie nadwrażliwość określa się strefami Heada. Bodziec bólowy z wiązany z chorym narządem wewnętrznym biegnie przez włókna układów autonomicznego i somatycznego. Powiązania między tymi układami tłumaczą możliwość rzutowania bólów trzewnych na skórę.

    W 1911 roku B. Barczewski na podstawie badań klinicznych opublikował pracę pt. Praktyczny podręcznik do masażu odruchowego (Hand- und Lehrbuch miner Reflexmassage).

    W 1912 roku rosyjski lekarz dr Anatolij Szerbak (Sherbak) na podstawie badań własnych i Heada przedstawił pojęcie stref odruchowych.

    W 1917 roku angielski lekarz sir James Mackenzie (1853-1925) przedstawił wyniki swoich doświadczeń z tkanką mięśniową. Stwierdził on, że w schorzeniach narządów wewnętrznych występuje w odpowiednim miotomie wzmożone napięcie, przeczulica głęboka, zaburzenia ukrwienia i miogelozy (strefy MacKenziego).

    W 1928 roku dwaj niemieccy lekarze dr Paul Vogler i dr Herbert Krauss ogłosili założenia masażu okostnowego, podając strefy odruchowe w obrębie tkanki kostnej. Badania te zostały zaakceptowane przez środowisko medyczne dopiero w latach pięćdziesiątych.

     W tym też roku niemiecka lekarka dr Elizabeth Dicke (1884-1952) przedstawiła założenia masażu tkanki łącznej, zwanego masażem łącznotkankowym, uwzględniającego strefy odruchowe.

     W 1930 roku rosyjski lekarz Anatolij Szerbak po 20-letnich badaniach klinicznych nad refleksoterapią i masażem leczniczym przedstawił w swojej pracy pt. Pytania na temat efektów fizjologicznych masażu odruchowego główne założenia i mechanizm działania najbardziej efektywnej metody terapii, jaką jest masaż odcinkowo-odruchowy.

    W 1937 roku niemiecki lekarz prof. Wolfgang Kohlrausch (1888-1980) opisał przypadki usunięcia czynnościowych zaburzeń narządowych poprzez zastosowanie masażu odruchowego stref mięśniowych (strefy MacKenziego), których przynależność segmentarna w pojęciu stref Heada była oczywista.

      W latach 1938-41 dr Elizabeth Dicke, dr Hede Teirich-Leube (1903-79) i prof. Wolfgang Kohlrausch prowadzili badania kliniczne, które pozwoliły określić chorobowe zmiany odruchowe w tkance łącznej. Stwierdzili, że w poszczególnych jednostkach chorobowych występują zaburzenia struktury tkanki łącznej w postaci obrzmień, pasmowatych wciągnięć i płaskich wgłębień. Zmiany te zaobserwowali w warstwach powierzchownych skóry, jak również w głębszych pokładach tkanki podskórnej. Według nich w obrębie zmian łącznotkankowych mogą wystąpić swoiste punkty bólowe o charakterze punktów maksymalnych. Pracowali również nad udoskonaleniem technik masażu łącznotkankowego.

    W 1947 roku dr Joachim von Puttkamer opublikował pracę pt. Wpływ masażu na narządy wewnętrzne (Organbeeinflussung durch Massage), w której przedstawił podstawy masażu stref odruchowych.

     W 1952 roku dwaj Niemcy dr Otto Gläser i dr Wolfgang Dalicho po ponad 20-letnich badaniach nad tkankami skórną łączną, mięśniową i okostną przedstawili teorię i praktykę masażu segmentarnego, uzupełnione schematami odruchowych zmian chorobowych dla poszczególnych narządów wewnętrznych i części ciała.

    W 1962 roku został opublikowany przez dr. Hansena i dr. Schlicka schemat segmentów skórnych jako najbardziej wiarygodny. Schemat ten powstał na bazie analizy wykrytych uszkodzeń korzeniowych, stwierdzonych pól Heada oraz obrazów klinicznych chorych z wykwitami półpaśca. Wcześniej do rysowania odruchowych zmian chorobowych występujących w skórze służyły schematy podane przez Heada, potem przez Dejerina-Hansena i kolejno przez Hansena.

Źródło:

Leszek Magiera. Leksykon masażu i terminów komplementarnych. 2001.