Szkielet kręgosłupa
Szkielet kręgosłupa
Szkielet kręgosłupa (łac. columna vertebralis); składa się z 32-34 kręgów różnorodnie ze sobą połączonych. Kręgi w zależności od okolicy dzieli się na: kręgi szyjne C1-C7, kręgi piersiowe Th1-Th12, kręgi lędźwiowe L1-L5, kręgi krzyżowe S1-S5 i kręgi guziczne Co1-Co4-5.
Kręgi - ogólnie — mają podobną budowę, jednak w poszczególnych odcinkach różnią się między sobą. Każdy kręg składa się z dwóch podstawowych części: z części przedniej - czyli trzonu kręgu i z części tylnej - czyli łuku kręgu. Te dwie części stanowią otwór kręgowy.
Wszystkie otwory poszczególnych kręgów tworzą kanał kręgowy, w którym znajduje się rdzeń kręgowy.
Cechami charakterystycznymi kręgów szyjnych są:
- otwory w wyrostkach poprzecznych, przez które biegnie tętnica kręgowa,
- krótki rozdwojony na końcu wyrostek kolczysty,
- delikatna budowa trzonu,
- otwór kręgowy, w kształcie trójkąta.
Od ogólnej struktury kręgów szyjnych odróżniają się swoją budową kręgi C1, C2, C7.
C1 - kręg szczytowy (atlas) nie posiada trzonu. Trzon atlasu zrósł się z trzonem kręgu C2 i powstał ząb C2. Atlas jest pozbawiony wyrostka kolczystego. Atlas od góry łączy się z kością potyliczną czaszki, a od dołu - z drugim kręgiem szyjnym, tzw. kręgiem obrotowym.
C2 - kręg obrotowy (axis) posiada ząb, na którym znajdują się dwie powierzchnie stawowe do połączenia z pierwszym kręgiem szyjnym.
C7 - kręg wystający, posiada długi, nierozdwojony wyrostek kolczysty.
Kręgi piersiowe charakteryzują się:
- dołkami żebrowymi od Th2—Th10, które służą do połączenia stawowego z żebrami,
- powierzchniami stawowymi umieszczonymi na końcach wyrostków poprzecznych kręgów, służących do połączenia stawowego z guzkami żeber,
- wyrostkami kolczystymi długimi, szpiczastymi, dachówkowato zachodzącymi na siebie i skierowanymi ku dołowi i tyłowi.
Kręgi Th11 i Th12 nie posiadają dołków żebrowych na trzonach oraz nie mają w ogóle powierzchni stawowych na wyrostkach poprzecznych.
Kręgi lędźwiowe charakteryzują się:
- masywnym trzonem kształtu owalnego,
- wyrostkiem żebrowym, zamiast wyrostka poprzecznego. Jest to pozostałość po zrośniętych z wyrostkami poprzecznymi żebrach lędźwiowych,
- pozostałością po właściwym wyrostku poprzecznym; jest to tzw. wyrostek dodatkowy znajdujący się u podstawy wyrostka żebrowego.
Kręgi krzyżowe są połączone ze sobą poprzez kościozrost w kość krzyżową, której podstawa jest zwrócona ku górze, a szczyt — ku dołowi. Kość krzyżowa posiada powierzchnię przednią, tzw. miedniczną, oraz powierzchnię tylną, tzw. grzbietową i część boczną. Na powierzchni miednicznej znajdują się 4 pary otworów krzyżowych miednicznych, przez które wychodzą gałęzie przednie nerwów rdzeniowych krzyżowych. Na powierzchni grzbietowej kości krzyżowej centralnie umieszczony jest grzebień krzyżowy pośrodkowy, powstały ze zrośnięcia się wyrostków kolczystych kręgów krzyżowych. Następnie widoczny jest grzebień krzyżowy pośredni, utworzony ze zrośnięcia się wyrostków stawowych kręgów krzyżowych. Po bokach występuje grzebień krzyżowy boczny, efekt zrośnięcia się wyrostków poprzecznych kręgów krzyżowych. Na powierzchni grzbietowej znajdują się 4 pary otworów krzyżowych grzbietowych, przez które wychodzą gałęzie tylne nerwów rdzeniowych krzyżowych. U podstawy kości krzyżowej są 2 wyrostki stawowe górne, służące do połączenia stawowego z wyrostkami stawowymi L5, natomiast u szczytu kości krzyżowej widoczne są tzw. rożki (rogi) krzyżowe, stanowiące połączenia stawowe z rożkami kości guzicznej. Na powierzchni bocznej kości krzyżowej występuje powierzchnia uchowata, która łączy się z kością biodrową.
Kość guziczna powstała ze zrośnięcia 4-5 kręgów guzicznych.
Połączenia w obrębie kręgosłupa to:
- staw górny głowy, zwany stawem szczytowo-potylicznym; w stawie tym wykonujemy ruch zgięcia do przodu i ruch ku tyłowi,
- staw dolny głowy, zwany stawem szczytowo-obrotowym; staw ten służy do ruchów obrotowych głowy, tzw. ruchów przeczenia,
- tarcze międzykręgowe, łączące trzony kręgów ze sobą. Tarcze te zbudowane są z części obwodowej, zwanej pierścieniem włóknistym, i części środkowej, zwanej jądrem miażdżystym. Wypadnięcie jądra powoduje ucisk na korzenie nerwów rdzeniowych, co objawia się bólem, taki stan określa się dyskopatią,
- stawy, które łączą wyrostki stawowe kręgów. Największa ruchomość występuje w obrębie odcinków szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa. W odcinku piersiowym ruchy są ograniczone ze względu na występowanie żeber,
- więzadła żółte, łączące łuki kręgowe ze sobą; są dlatego żółte, ponieważ zawierają włókna sprężyste bogate w elastynę,
- więzadła międzykolcowe, rozciągające się między zwróconymi do siebie brzegami sąsiednich wyrostków kolczystych,
- więzadła międzypoprzeczne, przebiegające między wyrostkami poprzecznymi sąsiednich kręgów,
- więzadło podłużne przednie, pokrywające od przodu trzony kręgowy i rozciągające się od podstawy czaszki aż do kości guzicznej,
- więzadło podłużne tylne, łączące trzony kręgów od tyłu, a więc wyścielające od przodu kanał kręgowy,
- więzadło nadkolcowe, biegnące ponad końcami wyrostków kolczystych, począwszy od VII kręgu szyjnego do grzebienia pośrodkowego kości krzyżowej,
- więzadło karkowe, znajdujące się między kością potyliczną a wyrostkami kolczystymi kręgów szyjnych.
Kręgosłup dorosłego człowieka posiada fizjologiczne krzywizny w płaszczyźnie pośrodkowej, odpowiadające poszczególnym odcinkom. W odcinkach szyjnych i lędźwiowym skierowane są one wypukłością do przodu i takie wygięcia noszą nazwę lordozy szyjnej i lędźwiowej. W odcinkach piersiowym i krzyżowym skierowane są wypukłością ku tyłowi i noszą nazwę kifozy piersiowej i krzyżowej. Odcinki wypukłe do przodu są bardziej ruchome niż odcinki wypukłe do tyłu.
Kręgosłup spełnia trzy zadania:
- jest ochroną dla rdzenia kręgowego. Od strony przedniej ochraniają go trzony kręgów, od strony tylnej — łuki i wyrostki kolczyste, natomiast po stronach bocznych wyrostki poprzeczne,
- stanowi podporę ciała przy pionowej postawie. Kręgosłup dźwiga górną część ciała. Kręgi niżej położone są znacznie bardziej obciążone od wyżej położonych,
- stanowi narząd ruchu — pomimo ograniczenia ruchomości poszczególnych kręgów względem siebie, to suma ruchów 24 kręgów daje dużą ruchomość całego kręgosłupa. W płaszczyźnie pośrodkowej kręgosłup wykonuje ruchy zgięcia i prostowania. W płaszczyźnie czołowej — zgięcia boczne. Dodatkowo kręgosłup wykonuje ruchy obrotowe w prawo i w lewo oraz ruchy obwodzenia, stanowiące kompilację wyżej wymienionych ruchów.
Źródło:
Leszek Magiera. Leksykon masażu i terminów komplementarnych. 2001.
Źródło foto:
Leszek Magiera. Leksykon masażu i terminów komplementarnych. 2011.
Informacja o śmierci Leszka Magiery W związku ze śmiercią właściciela strony Leszka Magiery, nie pojawiają się na niej nowe treści czytaj więcej ZMIANA W DYSTRYBUCJI KSIĄŻEK WYDAWNICTWA BIO-STY ... Z dniem 1 października 2021 roku Oficjalnym i wyłącznym dystrybutorem książek wydawnictwa BIO-STYL i REHMED na terenie Polski zostaje firma Med Store z siedzibą w Krakowie. ... czytaj więcej 02 Fizjologia zjawisk biologicznych zachodzących ... Fizjologia zjawisk biologicznych zachodzących pod wpływem sprężystego odkształcania tkanek czytaj więcej 01 Fizjologia zjawisk biologicznych zachodzących ... Fizjologia zjawisk biologicznych zachodzących pod wpływem sprężystego odkształcania tkanek czytaj więcej |
Firma wydawnicza Bio- styl przedstawia ofertę książek z zakresu masażu. Wszystkie książki posiadają recenzje. Zapraszamy do księgarni w całej Polsce i księgarni inter ... czytaj więcej W Leksykonie masażu została opisana firma wydawnicza Bio-Styl Leszek Magiera czytaj więcej |