Badanie przed masażem klasycznym

Badanie przed masażem klasycznym: po przeprowadzeniu badania podmiotowego i przedmiotowego należy przeprowadzić badanie zleconej do masażu części ciała (oglądanie, dotykanie, obmacywanie itp.), oraz:

•    przed masażem należy ustalić czy pacjent wcześniej korzystał z usług masażysty i ewentualnie jak czuje się po pierwszych zabiegach. Część chorych po pierwszych masażach odczuwa bóle mięśniowe (są to tzw. bóle początkowe), które po kilku zabiegach ustępują. Przed serią masaży należy pacjenta poinformować o możliwości wystąpienia tych dolegliwości, aby nie wywoływać niepotrzebnego niepokoju. Bóle te są wynikiem naciągania tkanek, rozluźniania zrostów, zwiększonego przekrwienia części masowanej, podrażnienia zakończeń nerwowych oraz wrażliwości mięśni na ugniatanie pobudzające tkankę mięśniową do skurczu. Dla masażysty jest to istotna informacja pozwalająca ustalić siłę bodźca zastosowanego podczas masażu. W związku z tym pierwsze zabiegi przeprowadza się delikatniej i krócej, aby przygotować mięśnie do późniejszych masaży zasadniczych (tzw. masaże wstępne, czyli przygotowawcze). Podczas wykonywania masażu należy dostosować siłę bodźca do indywidualnej reaktywności osoby masowanej. Jako kryterium przyjmuje się próg bólu, tzn., że masaż powinien być wykonany z siłą tuż poniżej progu bolesności. Próg bólu osoby masowanej będzie zależał m. in. od wieku, płci, budowy ciała, temperamentu, stanu zdrowia i stanu emocjonalnego. O zastosowaniu siły bodźca w masażu mówią: reguła Arndt-Schulz`a, reguła Hildebrandt`a. W myśl tych praw i reguł zadziałanie bodźcem należy rozpatrywać pod kątem reakcji układu nerwowego. Masaż wykonany z siłą słabego bodźca działa uspokajająco, z siłą średniego bodźca wpływa pobudzająco na układ nerwowy, natomiast silne i bardzo silne bodźce działają hamująco i znoszą reakcje ze strony układu nerwowego. Poniższe reguły uzasadniają w pełni stosowanie podczas masażu bodźców o średniej sile, a także celowość używania słabszych bodźców. Przy doborze siły bodźca należy kierować się zasadą, że: „bodziec powinien być tak silny, jak to jest konieczne, a jednocześnie tak słaby, jak to jest tylko możliwe”.

Reguła Arndt-Schulz`a dotyczy zastosowania siły bodźca podczas zabiegów fizykalnych (np. masażu). Według tej reguły, słabe bodźce podtrzymują procesy życiowe, bodźce o średnim natężeniu działają pobudzająco, silne bodźce wpływają hamująco na procesy życiowe albo wywołują reakcje paradoksalne, natomiast bardzo silne bodźce znoszą te procesy. Z reguły tej wynika, że najkorzystniej jest stosować bodźce o średnim natężeniu, dostosowane do indywidualnej reaktywności osoby masowanej, przez co uzyskuje się najlepsze efekty lecznicze.

Reguła Hildebrandta również dotyczy zastosowania siły bodźca podczas zabiegów fizykalnych (np. masażu). Jest modyfikacją reguły Arndt-Schulza, która mówi, że słabe bodźce, do których organizm jest przyzwyczajony, utrzymują stan adaptacji, nie wpływając na jej obniżenie, bodźce o średniej sile pobudzają procesy adaptacyjne i mają charakter treningu, natomiast bodźce silne i bardzo silne, które przekraczają możliwości adaptacyjne organizmu, działają niekorzystnie, powodując jego uszkodzenie. Reguła ta uzasadnia stosowanie bodźców o średniej sile dostosowanych do indywidualnej odczynowości osoby masowanej, przez co uzyskuje się najlepsze efekty lecznicze.

•    Siła bodźca zastosowanego podczas masażu klasycznego uzależniona jest od wieku, płci, stanu masy mięśniowej, obszaru objętego masowaniem, jednostki chorobowej, indywidualnej odczynowości osoby masowanej oraz liczby przeprowadzanych zabiegów. Dzieci i osoby po 60 roku życia masuje się delikatnie, młodzież i osoby między 40-60 rokiem życia powinny być masowane z wykorzystaniem bodźców o średnim natężeniu, a osoby między 20-40 rokiem życia masuje się mocniej, nie przekraczając granicy bólu. Kobiety i osoby o małej masie mięśniowej powinny być masowane łagodniej niż mężczyźni i osoby z dużą masą mięśniową. Im mniejsza powierzchnia objęta masażem, tym słabsze powinny być stosowane bodźce i krótszy czas zabiegu (przy dużych powierzchniach wykonuje się mocniejszy masaż). W przypadkach chorobowych podostrych lub przebiegających z dużym bólem masuje się delikatnie, natomiast w stanach przewlekłych stosuje się mocniejszy masaż. Wraz ze wzrostem liczby wykonanych zabiegów zwiększa się siłę poszczególnych technik, dostosowanych do indywidualnej reaktywności osoby masowanej.

•    z wywiadu należy uzyskać informacje czy pacjent jest uczulony, na któryś ze środków poślizgowych (np. talk, oliwka, krem, balsam, olejki eteryczne), albo środków leczniczych wspomagających masaż (rozgrzewające, przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, olejki etreyczne). Zastosowanie podczas zabiegu, któregoś z tych środków leczniczych (np. preparaty przeciwzapalne niesterydowe – Metindol, Voltaren, Naproksen, Traumon, czy preparaty z kapsaicyną, wywołujące duże przekrwienie i zaczerwienienie – Capsiderm, Capsigel, Capsiplex, czy też preparaty zawierające pochodne kwasu salicylowego – ABC, Ben Gay, Lumbolin, Viprosal i inne) może wywołać u pacjenta uczulenie. W przypadku niewiedzy pacjenta na temat uczulenia na środki poślizgowe lub lecznicze zaleca się szczególnie przed zastosowaniem olejków eterycznych i preparatów zawierających kapsaicynę lub pochodne kwasu salicylowego przeprowadzenie testu alergicznego. Test ten polega na wcieraniu 1 kropli olejku eterycznego albo nasmarowanie maścią określonego miejsca na ciele (np. w dole łokciowym czy podkolanowym, na mostku lub za uchem). W przypadku wystąpienia silnego pieczenia, swędzenia i zaczerwienienia utrzymującego się przez dłuższy czas w miejscu posmarowanym maścią oraz najbliższej okolicy (do 12 godz.) należy zmienić maść lub olejek.

     Należy pamiętać, że część osób jest uczulona na talk (uwodniony krzemian magnezu) mimo, że jest on uważany za środek chemicznie obojętny dla ludzkiej skóry.

•    podczas badania należy zwrócić uwagę na owłosienie pacjenta, ponieważ u pewnej grupy mężczyzn z obfitym owłosieniem występuje również duża wrażliwość skóry. W zależności od wrażliwości skóry oraz od tego, czy owłosienie masowanej części ciała jest gęste, należy polecić osobie masowanej zgolenie włosów, aby uniknąć podrażnienia torebek włosowych i pojawienia się w miejscach wyjścia włosów najpierw czerwonych punktów, a po kilku zabiegach białych ropnych grudek. Stan zapalny aparatu włosowego jest przeciwwskazaniem do zastosowania masażu.

•     szczególnie u osób z nadciśnieniem przed przystąpieniem do masażu jak i po jego zakończeniu należy zmierzyć ciśnienie, aby stwierdzić czy zabieg nie spowodował gwałtownego wzrostu lub obniżenia ciśnienia. Badanie przed zabiegiem przeprowadza się po przyjściu do gabinetu i krótkim odpoczynku, natomiast po zabiegu ciśnienie mierzy się po krótkim odpoczynku po zejściu ze stołu do masażu.

•       przed przystąpieniem do zabiegu wskazane jest, aby pacjent okazał masażyście zdjęcie Rtg lub tomografii komputerowej z opisem zmian chorobowych stawów kręgosłupa lub stawów obwodowych i kości. Masażysta nie musi umieć odczytywać zmian chorobowych ze zdjęcia Rtg, czy tompgrafii komputerowej, ale powinien rozumieć terminy medyczne zawarte w opisie podane przez lekarza radiologa. Umiejętność prawidłowego zrozumienia opisu pozwoli masażyście na poprawne zastosowanie masażu.

•       przed przystąpieniem do masowania należy ustalić czy u pacjenta występują zaburzenia kardiologiczne. Przy potwierdzeniu schorzeń serca masażysta powinien pamiętać, że pacjentów kardiologicznych – przy masażu kręgosłupa i grzbietu - nie masuje się w pozycji leżenia przodem oraz podczas masowania grzbietu w pozycji siedzącej z pochylonym tułowiem należy omijać okolicę lewej łopatki (patrz m. segmentarny)
 

•         w czasie wywiadu należy ustalić czy nie występują przeciwwskazania do zabiegu.